راندمان نیروگاه‌های حرارتی زیر 35 درصد است / ضرورت افزایش بهره‌وری در صنعت برق

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دکتر مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شامگاه جمعه (10 آذرماه 1403) دربرنامه تفوط اظهار کرد: تعادل بین تولید و مصرف در سال‌های اخیر بهم خورده و این فاصله قابل کتمان و مدیریت در کوتاه مدت نیست. در بخش برق از سال از سال 87 تا 1403 ، تا سال 96 تقریبا بین تولید و مصرف تعادل برقرار بود و حدود 55 هزار مگاوات تولید و همین مقدار نیز مصرف و مقادیر کسری جزئی با مدیریت رفع می‌شد. رفته رفته این اختلاف افزایش پیدا کرد و به طور جدی از سال 99 به بعد خود را نشان داد.

وی افزود: علت این افزایش آن است که در سالهای اخیر نرخ رشد مصرف از میزان سرمایه گذاری در تولید بسیار بیشتر است. در بخش برق مصرف سالانه به طور میانگین بین 6 تا 8 درصد افزایش پیدا کرده اما تولید بیش از 2.5 درصد افزایش پیدا نکرده است که موجب عقب ماندگی و عدم تعادل بین تولید و مصرف شده است.

طغیانی با اشاره به آمار رسمی وزارت نیرو در سال 1403 خاطرنشان کرد: مصرف و نیاز مصرفی مردم حدود 80 هزارمگاوات و تولید 62 هزار مگاوات است، یعنی تولید برق از 54 هزارمگاوات سال 95-96 به 62 هزار مگاوات در سال جاری رسیده در صورتی که مصرف بیش از تولید رشد کرده و به 80 هزارمگاوات رسیده است. این افزایش مصرف در همه بخش‌ها اتفاق افتاده است. برآورد وزارت نیرو نشان می‌دهد 40 درصد پیک تابستان مربوط به سرمایش است. الگوی سرمایش نیز تغییر کرده و بیشتر به سمت استفاده از برق رفته است، البته افزایش گرما نیز اتفاق افتاده و امسال نسبت به میانگین بلندمدت 2 درجه افزایش دما ثبت شده است.

وی اضافه کرد: 40 درصد در تابستان مصرف برق به علت سرمایش و 70 درصد مصرف در زمستان گرمایش است. در سال 1402 حدود 850 میلیون مترمکعب در روز در کشور گاز مصرف شده است (همه مصارف) اما نیاز گازی 1170 میلیون مترمکعب بوده که معادل حدود 325 میلیون مترمکعب ناترازی فزاینده است. متاسفانه آنچنان امکان ذخیره گاز در کشور نیست و میادین گازی نیز یکسره شده‌اند و تمام گاز استخراج شده از میدان گازی پارس جنوبی مستقیما وارد شبکه می‌شود.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: بزرگترین سکوهای پارس جنوبی که بیشترین گاز را به شبکه وارد می‌کردند اکنون شیر فشارشکن ندارند و اکنون نیاز است تا برای تقویت فشار چاه‌ها سرمایه‌گذاری شود تا بتوان از افت فشار چاه جلوگیری کرد. به علت عدم سرمایه گذاری در سال‌های اخیر کشور در بخش گاز دچار افت فشار شده است. وزارت نفت برای رسیدن تولید روزانه 950 میلیون مترمکعب گاز 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد.

طغیانی ادامه داد: اگر این روند ادامه پیدا کند سال 1420 تولید گاز به 500 میلیون مترمکعب گاز در روز نزول می‌کند در صورتی که نیاز مصرفی روزانه در همین سال از 1.5 میلیارد مترمکعب عبور کرده است. برق و گاز نهاده‌های تولید و مورد نیاز مردم برای افزایش رفاه هستند اما هرچه بهینه‌تر مصرف کرد می‌توان از ما به التفاوت تولید آن بهره‌مند شد. در برنامه هفتم توسعه رشد اقتصادی 8 درصد ذکر شده است که بخشی از آن بهره وری انرژی محقق خواهد شد و همه سطح انرژی را باید بهتر و بیشتر برای تولید به کار گرفت اما بخش دیگر آن افزایش ظرفیت است، این افزایش ظرفیت نیازمند برق و گاز است. یکی از تنگناهای رشد 8 درصدی عدم تعادل عرضه و تقاضا در انرژی است.

وی با اشاره به بر اساس آمار سال 1402 مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: به طور میانگین 92 درصد منابع تولید برق حرارتی است، حدودا 2 درصد هسته‌ای و تجدید پذیر، 0.8 درصد واردات و 5 درصد برق آبی است که سبد تامین برق کشور را تشکیل داده است. نیمی از نیروگاه‌های حرارتی سیکل ترکیبی و نیم دیگر گازی یا بخاری است که امکان تبدیل شدن به سیکل ترکیبی را دارد.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه راندمان نیروگاه‌های حرارتی زیر 35 درصد است و 60-65 انرژی را به حرارت تبدیل می‌کنند اظهار کرد: این عدد در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی به 40 – 50 درصد خواهد رسید. راندمان نیروگاه شهید منتظری اصفهان زیر 30 درصد است و بخش بسیار زیادی از انرژی را به حرارت تبدیل می‌کند. در نقاط بسیاری از نقاط دنیا از آب گرم تولید شده در نیروگاه‌ها در بخش خانگی استفاده می‌شود و این مهم بهره وری را افزایش خواهد داد اما در کشور از این روش محروم هستیم.

طغیانی با بیان اینکه کشور فقط به مصرف سوخت فسیلی و آن هم گاز متکی است ادامه داد: در دنیا به طور میانگین 36 درصد انرژی برق از ذغال سنگ، 22-23 درصد گاز طبیعی، 15 درصد برق آبی، 10 درصد هسته‌ای و 13 درصد تجدیدپذیر تامین می‌شود. متاسفانه کشور بیش از 90 درصد به گاز وابسته شده است. نه تنها بخش خانگی بلکه تولیدات کشاورزی و گلخانه‌ای نیز در حال وابسته شدن به گاز هستند. متاسفانه در نقاطی از کشور با گاز تولیدات گلخانه‌ای انجام می‌شود که 8 ماه سال نیاز به حرارت دارد. در شمال کشور و استانهای سردسیر ما نیز این اتفاق میفتد.

وی افزود: توسعه‌هایی که ایجاد شده نیاز به برق و آب است و متاسفانه در این مسیر به آمایش توجهی نمی‌شود و با این روند روز به روز شکاف بین تولید و مصرف زیاد خواهد شد. در طول سال و ماه‌های معتدل یک سوم گاز در بخش خانگی، یک سوم صنعت و یک سوم در نیروگاه مصرف می‌شود . به محض سرد شدن هوا مصرف خانگی به بالا 50 درصد می‌رسد. در این فصل تقریبا صنعت تعطیل می‌شود که عواقب خاص خود را دارد. مابقی گاز مورد نیاز بخش خانگی نیز از قطع گاز نیروگاه‌ها تامین خواهد شد. نیروگاهی که 250 میلیون مترمکعب گاز نیاز دارد نیمی از سهمیه‌اش را قطع و به استفاده از سوخت مایع (مازوت سوزی) مجبور می‌شود و اینگونه ناترازی در برق و گاز به محیط زیست می‌رسد.

نماینده مردم اصفهان تصریح کرد: 5 درصد از مازوت کشور با گوگرد پایین است و آن هم برای پهلوگیری کشتی‌ها در بنادر بین المللی داده می‌شود وگرنه اجازه لنگر انداختن ندارند. مدیریت استانی انرژی در شورای عالی امنیت ملی مطرح شد، در آنجا گفته شد که می‌شود با مدیریت استانی انرژی از تنگای سال جاری نیز عبور کرد اما باید به این مسئله به طور ریشه‌ای برطرف شود.

طغیانی در پایان گفت: ظرفیت انرژی خورشیدی کشور حدود 1100 مگاوات و هدف برنامه هفت 25 هزارمگاوات است. در مورد انرژی بادی اعداد کوچک است ظرفیت باید به 5 هزارمگاوات و مجموع این دو به 30 هزارمگاوات برسد. هسته‌ای نیز باید از 1000 مگاوات به 3000 مگاوات برسد. مهم‌ترین گلوگاه برای این امر تامین مالی است و دولت منابعی ندارد. طبق ماده 12 رفع موانع تولید رقابت پذیر اگر شخصی در کاهش مصرف انرژی و استفاده از انرژی فسیلی سرمایه‌گذاری کند وزارت نفت باید ما به التفاوت (صرفه جویی) که ایجاد می‌شود را به وی بپردازد که البته پرداخت نمیشد و انگیزه سرمایه گذاری در این بخش از دست رفته بود. در برنامه هفتم مقرر شد که از روز اول سرمایه گذاری در این بخش معادل مقدار صرفه جویی شده گواهی صرفه جویی اعطا شود و گواهی از روز اول سرمایه گذاری قابل خرید و فروش در بورس انرژی باشد تا تامین مالی که مسئله اصلی بود و به خوبی اجرا نمی‌شد با گواهی برطرف شود.