شفافیت گام نخست حل مشکل آب اصفهان
مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی در خصوص مشکلات و مسائل اصفهان با روزنامه اصفهان امروز انجام داد که جزئیات آن به شرح زیر است:
آب و زاینده‌رود دو کلیدواژه‌ای است که در هر گفت‌وگوی رسمی و غیررسمی در مورد آن سؤال پرسیده می‌شود و لحظه‌به‌لحظه پیگیر موضوعات مرتبط با آن هستیم. وضعیت آینده پروژه‌های آبی اصفهان چگونه است؟
از نقطه شروع با نگاه دانشگاهی به مجلس ورود داشته‌ام. مسائلی هست که طی سال‌های متمادی پیچیده و چندبعدی بودند و عمیق شدن مسائل اصفهان به‌خصوص در حوزه آب را در عمل دیده‌ام و روزبه‌روز هم جنبه‌ای نو بروز می‌کند. سال نخست ورود به مجلس همکاران سابق که کارشان تمام شده بود اظهار می‌کردند مهم‌ترین مسئله آب است و ما مشاورینی داشتیم که به شما معرفی می‌کنیم، صورت‌مسئله این‌طور مطرح شد که منابع آبی ناتراز و اصلی‌ترین کار هم که باید صورت بگیرد مسئله بهشت‌آباد است. ورود به مسئله زاینده‌رود با کلیدواژه بهشت‌آباد گره‌خورده بود. در آن زمان هم مدیریت استان با همین دست‌فرمان جلو می‌رفت، در جلسه‌ای با رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست و نمایندگان استان اصفهان در مجلس عنوان شد راه‌حل ارائه شده چالش زیست‌محیطی دارد پس ما با راه‌حلی روبرو بودیم که خود مشکل ایجاد می‌کرد. هر چه جلوتر آمدیم و با ابعاد گوناگون و اشخاص مختلف گفتگو داشتم متوجه شدیم اصلا مسئله این‌گونه نیست که ما با یک پروژه فنی و آب‌رسانی بتوانیم مسئله آب اصفهان را برای همیشه حل کنیم؛ پیش‌ازاین هم پروژه آب‌رسانی داشته‌ایم و اساسا پروژه کوهرنگ 3 و بهشت‌آباد هم نه به دلایل فنی به دلایل سیاسی و اجتماعی متوقف است. مسئله زاینده‌رود با آنارشیسم مدیریتی مواجه است، هرج‌ومرج و بی‌نظمی وجود دارد و آب را حتی وقتی بیاوریم پس از گذشت چند سال باز هم رودخانه خشک را داریم.
مسئله اساسی دقیقاً کجاست چه راه‌هایی رفته شده و در ادامه مسیر چه باید کرد؟
اگر مسائل و مشکلات حکمرانی آب در فلات مرکزی درست نشود، مسئله آب زاینده‌رود حل نخواهد شد. پمپاژ آب کوهرنگ 3 طرح خوبی است؛ اما به دلیل اینکه پارسال 1440 میلی‌متر بارندگی داشتیم؛ اما زاینده‌رود عمده سال خشک بود و این موجودی برف، آبی به اصفهان نرساند، آب کوهرنگ 3 نیز به اصفهان نمی‌رسد، مصارف با منابع جدید تطبیق پیدا می‌کند هر چه منابع را افزایش می‌دهیم مصارف نیز افزایش می‌یابد چرا؟ برای اینکه مدیریت و تدبیری وجود ندارد تدبیر بین دو استان حل نشدنی مانده است و وزارت نیرو نیز نتوانسته است در این موضوع مدیریت خود را جریان دهد تا این موضوع حل نشود تلاش‌های مذبوحانه‌ای رخ می‌دهد. دهه 80 با تقسیم استانی حوضه آبریز کار خراب شده است بن – بروجن زاییده مدیریت غلطی بود که رخ داد و سؤال پاسخ داده نشده توسط وزارت نیرو این است که چرا استانی که سد کارون 4 آن 2 میلیارد مترمکعب آب دارد و 5/2 میلیون مترمکعب ظرفیت مخزن آن است نباید آن استان را تغذیه کند و زاینده‌رودی که 4/1 میلیون مترمکعب حجم مخزن دارد باید کل آن استان را آب شرب دهد. این‌ها زاییده همان هرج‌ومرج مدیریت در وزارت نیرو است تا این حل نشود بقیه تلاش‌ها نتیجه نمی‌دهد و مردم اصفهان این وسط قربانی هستند.
گاهی می‌شنویم که برخی از اشخاص قبل از ورود به مجلس وعده‌های آبی که به‌نوعی نقطه‌ضعف مردم اصفهان است را دستاویز قرار می‌دهند. تا چه حد این شعارها به واقعیت نزدیک است؟
در انتخابات با شعار پروژه آب‌رسانی برای رأی آوردن تلاش می‌کنند. از سوی دیگر نگاه‌های قومی و قبیله‌ای هم وجود دارد، مسئله زاینده‌رود را اگر بخواهیم ریشه‌ای مورد ارزیابی قرار دهیم با ضعف در حکمرانی شروع می‌شود و با ضعف در حکمرانی منابع آب در فلات مرکزی تمام می‌شود. نه با یک طرح انتقال آب این مشکل حل نمی‌شود و تنها به‌صورت یک مسکن عمل می‌کنند. پدیده را ریز کنیم مهم‌ترین مسئله این پدیده غول مصرف است که هیچ‌گاه اشباع شدنی نیست سهم شرب زاینده‌رود 400 میلیون مترمکعب در سال است. به‌تازگی وزیر مسکن در جلسه شورای مسکن استان اصفهان در 2 دقیقه 3 شهرک مصوب کرد که معضلی جدید است. اصفهان نیاز جمعیتی که دارد با ساخت‌وساز داخلی حل می‌شود پروژه‌های اضافه‌تر باری است که به این استان تحمیل می‌شود. کشاورزی بالادست هم تا جایی که بتواند از این آب استفاده می‌کند و صنعت هم که مسیر خود را می‌رود. بیشتر آبخوان پایین‌دست و بالادست هم درحال‌توسعه است. در بحث مدیریت مسئله به شروع حرکت بهبود هم نرسیده‌ایم. مثل انسانی که مبتلا به امراض گوناگون است؛ اما همچنان به رژیم نادرست تغذیه‌ای خود ادامه می‌دهد. بهبود از نقطه‌ای شروع می‌شود که بدانیم وضع موجود چیست. حکمرانی غلط با شفافیت قابل‌حل است. شفاف نیستیم یا نمی‌توانیم یا خوابیم یا خودمان را به خواب‌زده‌ایم.
نگاه وزارت نیرو به مسئله آب زاینده‌رود و اصفهان چیست؟
در مجموع می‌توان گفت شفافیت و مشارکت ذی‌نفعان و قانونمندی وجود ندارد. وزارت نیرو با برداشت‌های اضافه برخورد نمی‌کند و پرونده قضایی برای برداشت‌های نادرست نمی‌شود و این روند اشتباه باعث می‌شود این روند توسط سایر استان‌ها هم ادامه پیدا کند. از سوی دیگر نکته این است که مردم اصفهان به‌عنوان زخم‌خورده این اتفاقات خریداران باغ‌هایی هستند که با این وضعیت درست شده‌اند؛ باغاتی که با این وضعیت غیرمجاز (سرقت آب) ساخته می‌شود را نخرید. در جلسه مجمع نمایندگان با رئیس قوه قضاییه عنوان کردیم قانون توزیع عادلانه آب می‌گوید وزارت نیرو باید قبل از هرگونه برداشتی جایگزین آن را تأمین کرده باشد؛ همین یک قانون اجرا شود مشکلی نخواهیم داشت. آب هنوز نیاورده برده شده است. تا سبک زندگی را اصلاح نکنیم زاینده‌رود درست نمی‌شود نه اینکه بگویم در حکمرانی آب هیچ حرکتی نشده؛ اما آن تصوری که داشتیم برای حل مسئله رخ نداده است.
چقدر بحث سکوت را در حکمرانی غلط شاهد هستیم. به‌خصوص در این دو‌ساله اکثر نمایندگان اصفهان سکوت کرده‌اند. اینکه برخی از نمایندگان صحبت نمی‌کنند، سکوت می‌کنند یا بعضا مواضعی می‌گیرند که گاهی اوضاع را بدتر کند به دلیل ناآگاهی است؛ اما نماینده‌ای که قرار است از اصفهان به مجلس ورود داشته باشد باید مسئله زاینده‌رود برایش حلاجی شده باشد و طبعا مواضعی بگیرند و صحبت‌هایی کنند که وضع را بهتر کند. مدیریت سابق حوضه آبریز قائل به این بود که جریان طبیعی است و همه‌جای کشور همین‌طور است و حتی پیشنهاد داده بود که کشاورزان به فکر شغل جایگزین باشند که به‌تندی با این اظهارنظر برخورد داشتیم. مدیر فعلی مسئله را بهتر درک کرده است. مسئله دوم بحث شفافیت است، بالادست از آب برداشت دارد و بدتر اینکه تخفیف برداشت هم به آن می‌دهیم به این صورت که برق را قطع کنند شب تا صبح دو برابر استفاده می‌کنند، امسال این وضعیت تغییر کرد و نصب کنتورهای هوشمند باعث شد اندکی وضعیت اصلاح شود. گمشدگی بین سد تنظیمی زاینده‌رود و چم آسمان داریم.
صنعت در اصفهان در مسیر مسئله آب چه جایگاهی دارد؟
باید برای صنعت فکری بشود. صنعت در اصفهان حقوق آب‌بری ندارد مهمان ناخوانده است و باید از جایی دیگر آب برای آن تأمین شود. بهترین حرکت برای این موضوع انتقال آب از دریا بود هرچند از لحاظ اقتصادی هزینه‌بر است. گاهی توسط برخی از نمایندگان استان‌های هم‌جوار مطرح می‌شود که مشکل انتقال آب و برداشت آب توسط استان‌های ما آسیب‌زننده نیست؛ بلکه صنعت آب اصفهان را می‌بلعد، دیگر با انتقال آب از دریا به اصفهان صنعت سر سفره زاینده‌رود نخواهد بود؛ اما داستان صنعت در اصفهان نگرانی نیز به همراه دارد که این روند گسترش داشته باشد و باید از این وضعیت پیشگیری شود. نه به این منظور که مخالف توسعه هستیم؛ بلکه از توسعه بیش از حد صنعت در اصفهان باید پیشگیری شود. به جز صنعت در تلاش هستیم از جنوب اصفهان تا بخشی از شهر اصفهان و شهرستان‌های شمالی بار شرب را از زاینده‌رود برداریم.
خروجی ملموس وقتی است که بتوانیم به مرحله آخر برسیم روزی که به مجلس آمدیم 90 درصد زاینده رود خشک بود و کمتر از 30 روز از 365 روز آب داشت هرچقدر این تعداد روز افزایش پیدا کرده است به دلیل اجرای طرح‌ها بوده است. یک حرکت دیگر برای شفافیت در حال اجرا است. شرکتی دانش‌بنیان پروژه‌ای را در شهرک علمی و تحقیقاتی اجرا می‌کند که با تحلیل عکس‌های ماهواره‌ای بالادست با تفکیک هزار متر دقیقا اعلام شود آب در کدام نقطه برداشت می‌شود و در بخش آلودگی هم این روند انجام می‌شود. اگر در بالادست زاینده رود دقیقا مشخص شود می‌توان دسترسی آزادانه به مردم داده شود و پروژه در حد گمانه‌زنی نیست. از نظر علمی مشکلی نداریم و برخورد قضایی را با اسناد مطرح می‌کنیم. فهم عمومی و رسانه‌ای از مسئله زاینده‌رود این سال‌ها پیشرفت داشته است و مردم پس از فهم مسئله مطالبه می‌کنند و گزارش می‌خواهند.
نمایندگان چالش اول استان را چه می‌دانند؟
در استان 20 نماینده داریم 10 نماینده مسئله اصلی آنها زاینده رود است برخی از نمایندگان خود را بیرون از حوضه آبریز زاینده رود می‌دانند و بعضا شاهد حرکت‌هایی هستیم که خلاف جهت زاینده رود خواهد بود. تصوری نادرست وجود دارد که تمام نمایندگان استان پیگیر موضوع آب زاینده رود هستند. در موضوع آلودگی هوا نیز روند به همین صورت است بخشی از نیروی ما در حل مسائل داخلی هدر می‌رود؛ چرا که یک هدف را دنبال نمی‌کنیم این‌ها همه برگرفته از توسعه‌نیافتگی ما است.
احیای گاوخونی چه وضعیتی دارد؟
یکی از مواردی که بر آن تأکید داشته‌ایم و از رئیس سازمان محیط‌زیست مطالبه کرده‌ایم اینکه چرا پیگیر گاوخونی نیستید. گام اول برداشته شد و در نتیجه دو سه روز آب را باز کردند. باید حق شهر اصفهان را مطالبه حقوقی کنید. خیلی از مناطق شهری اصفهان حقابه بر زاینده‌رود هستند باید مطالبه حقوقی شود تا نتیجه دهد نقشه خوفناکی از فرونشست زمین اصفهان داریم که نتیجه ندادن حقابه زمین اصفهان است. از همه ابزار و توان می‌توانیم برای پیشبرد برنامه‌ها کاری کنیم. آن چیزی که مأموریت خود و سایر نمایندگان می‌بینم این بود که دیگر حالا باید برویم دنبال آنکه توافقات انجام شده را اجرایی کنیم. راهکار اصفهان سماجت و پیگیری است تا این مشکل حل شود چرا که این حجم از مصوبه‌ای که ما در مورد آب زاینده‌رود داریم هیچ استانی در هیچ موضوعی ندارد و تنها باید این مصوبه‌ها را با سماجت برای رسیدن به نتیجه پیگیری کرد. به همین منظور پیگیری‌ها را از سران قوا شروع کرده‌ایم در قوه قضاییه کارگروه بررسی مسائل حقوقی زاینده‌رود رها شده بود. توقع اینکه به یک‌باره موضوع زاینده‌رود حل شود غیرممکن است. چرا که آرام‌آرام زاینده‌رود به این وضعیت افتاده است و برای احیا نیز نیاز به زمان دارد. جوان‌ها در اصفهان باید بدانند که این شهر و بودونبود آن به زاینده‌رود استوار است. زاینده‌رود فانتزی نیست حیاتی است در نظام سیاسی ما نیاز است که مرتب مسئله‌ای پیگیری شود تا به نتیجه برسد در غیر این صورت نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت.
به سراغ هوای اصفهان برویم. وضعیت مازوت سوزی از نگاه شما چگونه است؟
ورود ما به مسائل باید مبتنی به داده باشد در مورد مازوت سوزی در اصفهان نیز داستان به همین منوال است. در نیروگاه شهید منتظری تا به این لحظه هیچ داده‌ای مبنی بر مازوت سوزی تأیید نشده؛ اما داستان اصفهان فراتر از مازوت سوزی است چرا که چسبیده به اصفهان 300 کوره آجرپزی داریم این موارد را ده‌ها سال احداث کرده‌اند که این انباشت نشان از بی‌تدبیری و حکمرانی صنعت در این نقطه از جغرافیا شده است. کمربند صنعت آلاینده به دور اصفهان بارگذاری بیش از ظرفیت اصفهان همین مسائل را در پی دارد که کم یا زیاد آلایندگی را دارند. در بحث محیط‌زیست این است که مشکل را ریشه‌ای نمی‌شناسیم و برخورد هدفمند نمی‌کنیم. با برخی از صنایع برخورد می‌شود و در نهایت به دلیل نبود مدرک مستند راه به جایی برده نمی‌شود. با شرکتی در شهرک علمی و تحقیقاتی تعاملی شده تا بتوانیم با اعلام روزانه آمار با این وضعیت مقابله کنند و سازمان محیط‌زیست با استفاده از این داده‌ها برخورد کند و رسانه پیگیر شود که سازمان محیط‌زیست چند پرونده در این حوزه تشکیل داده است و دستگاه قضا نیز احکامی صادر کرده است. به‌طور مثال از سال 95 تاکنون تنها سه پرونده در این رابطه برای ذوب‌آهن در اصفهان ایجاد شده علی‌رغم ده‌ها مورد آلایندگی که یکی برائت گرفته و دومی اندکی جریمه و سومی در دست اقدام است و این وضعیت بازدارنده نیست. قانون خوبی در حوزه هوای پاک داریم؛ اما اجرای خوب نداریم که ملزومات آن رصد و ابزار و نظارت خوب می‌خواهد. باید به سراغ فن‌آوری برویم چرا که تنها راه کمکی به ما است.
ریسباف یک مصوبه گرفت از هیأت وزیران که بانک ملی آن را واگذار کند چرا همچنان اجرا نشد؟
آخرین تصمیم در مورد ریسباف این بود این مجموعه که از دارایی‌های بانک ملی محسوب می‌شد از تملک این بانک خارج و به میراث سپرده شود، بر اساس قانون محاسبات عمومی این کار توانست توسط دولت انجام شود. بانک ملی بعدازاین اتفاق توسط وزیر اقتصاد نامه‌ای به معاون اول نوشت که عدد درشتی از سرمایه ما کم می‌شود و به قدرت این بانک در ارائه تسهیلات‌دهی و ترازنامه ضرر می‌زند پس لازم است جایگزینی صورت بگیرد؛ اما هیچ کجای نامه نیامده است که این موضوع را ملغی کنید. بانک ملی معتقد است تا زمانی که نامه تعیین تکلیف نشده است ریسباف را تحویل ندهد، اما استانداری هفته گذشته جلسه‌ای برگزار کرد و عملا ریسباف را تحویل گرفت؛ ولی قاعدتاً سند همچنان منتقل نشده در گیرودار بحث‌های اداری است. از سوی دیگر برای تغییر کاربری ریسباف شهرداری به‌عنوان توسعه‌دهنده انتخاب شده است؛ اما بدون شک تا تعیین تکلیف وضعیت این مجموعه مشخص نشود فعالیتی را شروع نخواهد کرد. ما در اصفهان فضای موزه‌ای خوب داریم طرحی که پیشنهاد شده طرح اصفهان دیروز امروز فردا است موزه ریسباف قرار نیست یک موزه ساده و با آوردن تعدادی اشیا پر شود ناظر اصلی این پروژه استانداری است.
کلیات بودجه 1403 در مرحله اول تصویب نشد علت آن چه بود؟
بودجه به نظرم نقاط قوتی داشت. مهم‌ترین نقطه قوت واقعی بودن آن بود هم عدد نفت و مالیات واقعی دیده شده بود اوراق و فروش اموال نیز به همین منوال بود کسری کمی می‌توانست داشته باشد مهم‌ترین بحث مجلس در مورد برنامه هفتم بود که به‌طور مثال مصوب شده حقوق بازنشستگان با سازوکاری بالا برود؛ اما این موضوع در بودجه دیده نشده و سازمان برنامه‌وبودجه معتقد بود که این موضوع قانون نیست؛ یعنی تأیید نشده است اگر تأیید شود می‌آوریم و در نهایت سازمان برنامه‌وبودجه پذیرفت 50 همت سقف بودجه را اضافه کند و این حرکت را انجام دهد و مواردی که در برنامه هفتم بوده است در بودجه اعمال شود و برنامه‌وبودجه عنوان می‌کند که برخی از موارد که در برنامه هفتم آورده‌اید بار مالی زیادی در پی دارد و نمی‌توانیم اجرایی کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید