واکاوی بحران آب و مشکلات حوضه آبریز زاینده‌رود
مهدی طغیانی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اصفهان در تشریح بحران زاینده‌رود و آب در اصفهان، اظهار داشت: واقعیت این است که باید قبول کنیم که ما در بحث حکمرانی زاینده‌رود و حل آن مسیر اشتباهی را رفته‌ایم چرا که این مسیر بیش از یک دهه تداوم یافته و با وجود آنکه همیشه تلاش برای بهبود بوده اما همه چیز بدتر شده است.
وی افزود: به‌دنبال نامه‌نگاری یکی از نمایندگان با سازمان محیط زیست پیرامون این نکته که چگونه است با وجود بارندگی‌ها آب به‌نسبتی که باید پشت سد جمع شود، جمع نمی‌شود؛ پاسخی که محیط زیست داده این است که جریانی که از بالادست می‌آید اصلاً طبیعی نیست و با میزان بارندگی‌ها همخوانی ندارد. این موضوع دیگر ربطی به انتقال آب ندارد و حاصل مدیریت غیرمنسجم و پراکنده در حوضه آبریز زاینده‌رود است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی با بیان آنکه “به‌طور مثال بر سرشاخه طرح آبریزداری به‌غلط اجرا شده، مجوز پی‌درپی بهره‌برداری از آب که حدوحصر آن مشخص نیست صادر شده است و پیرامون تعداد چنین مجوزاتی اطلاعی در دست نداریم”، ادامه داد: تنها حاصل این مدیریت غلط را می‌بینیم، حاصل این شده است که هر میلی‌متر بارش می‌شده یک میلیون مترمکعب آب پشت سد می‌شده است که اکنون این‌گونه نیست.
اگر از حق‌آبه شرب ملت دادیم حداقل برای پساب آن بازار نتراشیم
وی تصریح کرد: روش قبلی می‌گوید که “آب بیاوریم” اما دست‌فرمان جدید می‌گوید؛ بررسی کنیم متوجه شویم که آب در کجاها هدر می‌رود، هرچه از محل‌های مختلف آب بیاوریم باز هم از این سیستم مدیریت پراکنده عقبیم. جدا از برداشت‌ها در بالادست برداشت‌های غیرمنسجم، حفر چاه غیرمجاز، پساب‌فروشی‌ها هم وجود دارد. پساب خود آب است، مثلاً می‌گوییم به فلان شهر 300 میلیون مترمکعب آب داده شده است که حداقل 250 میلیون مترمکعب پساب ایجاد می‌کند. اگر از حقابه شرب ملت به دیگران دادیم حداقل آن است که پس از تصفیه تکمیلی پساب، حق‌آبه را پس دهیم، نه آنکه برای پساب هم بازار جدیدی درستی کنیم.
باوجود بهبود دیدگاه‌ها در رأس اما همچنان در بدنه مشکلات زیادی وجود دارد
طغیانی با بیان آنکه با وجود این مشکلات همچنان چنین کارهایی ادامه دارد، خاطرنشان کرد: اکنون برخی در حال توسعه شهرک صنعتی در شمال اصفهان هستند که می‌خواهند پساب آن منطقه را به این شهرک اختصاص دهند، درحالی که این پساب همان آب زاینده‌رود است. اگر آب زاینده‌رود را به مردم داده‌اید برای شرب استفاده کرده‌اند حداقل پساب آن را به حق‌آبه‌دار بازگردانید، درست است که در رأس دیدگاه‌ها بهبود یافته است اما همچنان در بدنه مشکلات عدیده‌ای وجود دارد.
هیچ راهی جز مدیریت تقاضا و مصارف حوضه زاینده‌رود نداریم
وی افزود: هیچ راهی جز مدیریت تقاضا و مصارف حوضه زاینده‌رود نداریم، که این مصارف به‌موجب توسعه جمعیت و صنعت در بالادست و پایین‌دست در حال افزایش است. باید به یک رژیم غذایی مناسب برای زاینده‌رود برسیم که اگر به‌صورت کورکورانه عمل کنیم اوضاع روزبه‌روز بدتر خواهد شد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پیرامون طرح‌های انتقال آب اظهار داشت: مسئله اصلی ما این است که تخصیص‌هایی به شهرهایی چون یزد، کاشان و دلیجان در استان‌های مرکزی و سایر داده شده است و گفته شده که از تونل 3 یا بهشت‌آباد این آب برگردانده می‌شود که هنوز این اتفاق نیفتاده است. به‌دنبال این اتفاقات دیگر هیچ آبی از تون3 و حتی بهشت‌آباد نمی‌خواهیم، اما برنامه برای این مدتی که آب مصرف شده است چیست؟ اکنون فرونشست در اصفهان در حالت بحرانی اعلام شده است چرا که می‌گوید 7 میلی‌متر فرونشست به‌معنای بحران است درحالی که اکنون در دشت اصفهان فرونشست چندسانتی‌متری سالیانه گزارش شده است.
جایگزین آب برده‌شده از زاینده‌رود مشخص شود
وی با طرح این سؤال “خسارتی که بابت این خشکسالی به مردم زده شده است که گفتند “آب را می‌بریم و جایگزین می‌کنیم” اما هیچ چیز برگردانده نشده است، چگونه باید تأمین شود؟”، ادامه داد: اکنون مسئله ما این است که درمورد طرح‌های انتقال آب نمی‌خواهیم چیزی اضافه شود بلکه می‌خواهیم که جایگزین آبی که از زاینده‌رود برده شده است مشخص شود. می‌خواهیم در مورد یزد، کاشان و سایر شهرها افق را بدانیم. زاینده‌رود توان بار صنعت، شرب، جمعیت، کشاورزی و سایر موارد را ندارد که برای حل موضوع باید به‌سمت انسجام، شفافیت و مشارکت حرکت کنیم.
باید بازار آب وجود داشته باشد
طغیانی گفت: ضروری است که حق‌آبه‌دار را مشخص کنیم، برخی معتقدند که با این روش جلوی صنعت و توسعه گرفته می‌شود در صورتی که این‌گونه نیست، شما حق‌آبه کشاورزی داده‌اید، باید اجازه مبادله دهید تا به‌سمت بهره‌وری رود و بتوانیم حق‌آبه یکدیگر را بخریم و بازار آب داشته باشیم، باید فضای جدید ایجاد کنیم که دقیقاً مشخص باشد که چه‌کسی برمی‌دارد، چرا می‌دارد، اصلاً به‌حق برمی‌دارد یا خیر، و در صورتی که حق برداشت دارد اجازه مبادله دهیم.
برخی به‌موجب خرید آب اشتراکی تصور می‌کنند که حق‌آبه دارند
وی با ابراز آنکه “مدتی به‌موجب رژیم غذایی اشتباه بد زندگی کرده‌ایم و آب فروخته‌ایم”، اضافه کرد: در این صورت باید عذرخواهی کنیم و بگوییم نمی‌توانیم این آب را برایشان تأمین کنیم و علاوه بر بازگشت پول جریمه آن را نیز پرداخت کنیم. آب اشتراکی فروخته شده است و اکنون ملت فکر می‌کنند که حق‌آبه دارند در صورتی که این‌گونه نیست. اگر آب و پساب اشتراکی فروخته‌ایم و شرایط مناسب نیست می‌توانیم پول را برگردانیم و قرارداد را فسخ کنیم، پس به این نتیجه می‌رسیم که می‌توان برنامه‌ای متفاوت از سراب تا پایاب طرح‌ریزی کرد.
سفره زاینده‌رود بحرانی است
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: به‌نظر من هم‌اکنون ادبیات خوبی در حال شکل‌گیری است اما اثرات آن را همچنان در سیستم اجرایی نمی‌بینیم. در مورد طرح تأمین آب شرب بن ـ بروجن باید گفت که ما به هیچ عنوان مخالف تأمین آب شرب مردم نیستیم، مسئله این است که این آب نباید از حوضه آبریز زاینده‌رود به‌علت آنکه این جمعیت سر سفره زاینده‌رود نیستند تأمین شود. ممکن است بگویند که بقیه هم نیستند و باید گفت که این تصمیم‌گیری برای سایرین هم اشتباه بوده است و وزارت نیرو باید طی برنامه‌ای این مشکل را حل کند. زاینده‌رود سفره بحرانی است و امکان بهره‌برداری جدید برای آن وجود ندارد چرا که کسی که چیزی ندارد نمی‌تواند دهنده باشد.
وی با تذکر آنکه “زاینده‌رود اکنون فاقد امکان بارگذاری است و نمی‌تواند بذل و بخشش کند”، یادآور شد: حوضه‌های آبریز پرآبی چون کارون داریم، اکنون بخش‌های مختلف اصفهان را باید از محل‌های دیگر تأمین آب کرد. 2 مسئله وجود دارد؛ این‌که آب کشاورزی را تأمین کنیم یا خیر و مسئله دیگر این است که حیات شهر اصفهان در گروی جریان آب در رودخانه زاینده‌رود است، یعنی اگر آب در رودخانه جریان پیدا نکند تشدید فرونشست زیانش قابل جبران نیست، باید این 2 مسئله را کنار یکدیگر دید. در بحث کشاورزان چند کار مهم باید صورت گیرد؛ نخست آنکه سهم حق‌آبه‌دار و حق‌آبه‌دار شناسایی شود، حق‌آبه‌داران شناسنامه‌دار شوند.
فرونشست اصفهان زیانی غیر قابل جبران است
طغیانی افزود: باید به‌سمت شناسایی رویم و کسی را که زندگی‌اش در گروی این کار بوده و اکنون دچار مشکل است حمایت و تأمین کنیم، البته پرداخت خسارت به کشاورزان راهکار مقطعی است، اما بخش فرونشست قابل خریدن نیست و نیاز به فکر اساسی دارد.
وی خاطرنشان کرد: جلسه‌ای به‌منظور ساماندهی آب با حضور دستگاه‌های نظارتی برگزار کردیم که قاطبه بحث‌شان این بود که ساماندهی رودخانه زاینده‌رود باید انجام شود. این‌که ما در 2 طرف زاینده‌رود امکان رصد لحظه‌ای دسترسی‌ها و برداشت‌ها را داشته باشیم و همه موارد و دسترسی‌ها از بالادست تا پایین‌دست مدیریت شود، به‌نظرم اصل ساماندهی را باید اتفاق نظر داشته باشیم که اکنون متوقف شده است که گاهی احساس می‌کنم که برخی موضوعات در حال تداخل است.
دیدگاهتان را بنویسید